FREUD'UN PSİKANALİTİK GELİŞİM KURAMI
Öncelikle Freud'dan çok kısa bahsedelim. Freud 1856 senesinde doğmuş bir bilim insanıdır. Aslında kendisi başta doktordu. Bir nörologtu. Fakat sonrasında hipnoz tekniğini araştırmak için bir meslektaşıyla Paris'e gitti ve buradayken tıbbi psikopatolojiye yöneldi. Bugünlük tarih dersimiz bu kadardı. Şimdi asıl konumuza gelelim.
(Psikanalizin babası olarak bilinen Sigmund Freud terapilerinde hipnoz tekniğini kullanmıştır. Aşağıda psikoterapilerini gerçekleştirdiği bir Türk divanı görmekteyiz.)
Psikanaliz hiç kuşku yok ki 20. yüzyılın en önemli olgu ve kuramlarından biridir. Sigmund Freud'un bilinç dışına ilişkin geliştirdiği kuramlar ve bireyin iç dünyasının çözümlenmesine katkıları, sadece sıradan insanı değil, belki daha fazla sanatçıları etkilemiştir. Freud'un yaşamımızın rasyonel idarecileri olmadığımızı bilinç dışı güçler tarafından kontrol edildiğimizi iddia ederek mantığın ve aklın yaşamımızı yönlendiren en önemli etken olmadığını ileri sürmesi çok önemli bir başlangıcın ilk adımı sayılmaktadır.
Yukarıda görmüş olduğumuz Buz Dağı'nın yüzeyin üstünde kalan kısmını bilinç, altında kalan kısmını ise bilinç dışı veya da bilinçaltı olarak kabul edelim. Hani bu daha Buz Dağı'nın görünen kısmı deriz ya...
Psikanalitik Gelişim Kuramı kavramlarından biraz bahsedelim öncelikle.
İd: İdentity yani kimlik demektir. Kimlik doğuştan gelir. İd anlık tatminler bekler.
Süperego: Vicdan pusulamızdır. 4 yaş civarında gelişir.
Ego: Sonradan kazanılır uzun süreli tatminler bekler.
Libido: Başka bir bağlamda karşılaşmış olabiliriz bu sözcükle. Fakat kuramdaki anlamı akıl mekanizmasının çalışmasını sağlayan doğal enerji oluyor.
Psikanalitik Gelişim Kuramı açıklamak için Freud'un Psikoseksüel Gelişim Evreleri konusuna da detayına girmeden değinmek istiyorum.
Psikoseksüel Gelişim Evreleri
- Oral Dönem (0-1 yaş)
- Anal Dönem (1-3 yaş)
- Fallik Dönem (3-6 yaş)
- Latent Dönem (6-12 yaş)
- Genital Dönem (12-18 yaş)
Kavramlarda bahsettiğimiz libidinal enerji bu evrelerin herhangi birinde takılı kalırsa etkisi ömür boyu süren çatışmalar meydana gelir. Örneğin Oral Dönem saplantılı birisi yetişkin olduğunda sigara içme alışkanlığı edinebilir. Kişi genelde bu durumda dudak tiryakisidir. Başka birisi ise istemsiz bir şekilde çok konuşkan olabilir. Veya da Anal Dönem saplantılı birisi tuvalet eğitimi zorlu geçmiş demektir. O kakayı vermeyeceğim aşamasında takılı kaldığı için yetişkin olduğunda bencil tutumlar sergileyebilir.
Etkisi ömür boyu süren çatışmalar olur demiştik. Bu çatışma İd, Süperego ve Ego arasında olan bir çatışmadır. Çatışmanın içeriğine biraz değinelim. Öncelikle İd var olduk olalı anlık tatminler peşindeydi Süperego ise vicdan pusulamızdı ve ahlaki vaazler verip duruyordu olduğumuz kişiye yani İd'e. Ortalarında dengeleyici unsur olarak ise egomuz vardı. İd ve Süperego arasında çıkan çatışmaya son vermek için çırpınıp durdu fakat uzun uzun tatmin edilmeyi beklerken tırnağın ucu kadar bile tatmin edilemedi egomuz.
Çatışma demişken Freud Sürçmesi konusundan da bahsetmeden olmaz.
Freud Sürçmesi
Sürçmenin ne demek olduğunu günlük hayatlarımızdan az çok biliyoruz. Freud Sürçmesi ne demek örnekler üzerinden açıklamak istiyorum.
Sence tango kursuna mı gitmeliyim yoksa salsa kursuna mı gitmeliyim? Diye soran arkadaşına: "Bence TANGA daha estetik bir dans." Diyen kişi yaptığı hatayı fark edince oldukça utanacaktır. (Tango)
Doktora giden kişi o hafta çok edebiyat çalıştığı için doktora: "Doktor EDEBİYAT olmam şart mı?" Dediğinde doktor gülmüştür. Hasta da haliyle biraz utanmıştır. (Ameliyat)
Verdiğim cümleler canlı çatışmaya birer örnektir.
Psikanalitik Gelişim Kuramı 0-6 yaş arası olan çocukluk deneyimlerinin yaşamımızın önemli bir parçası olduğunu gösterdi bizlere.
1 Yorum
Verdiğiniz örnekler oldukça ilginç.
YanıtlaSil